Bu uygulama çoğunlukla, devlet memuru olarak atanacak kişilerin müracaatı esnasında önlerine çıkan bir uygulamadır. Kişi üzerine yapılan güvenlik soruşturması 26.10.1994 tarihinde 4045 sayılı kanunla, bazı nedenlerden ötürü görevlerine son verilen kamu personeli ve kamu görevine alınmayanların haklarının geri verilmesine ilişkin, yasal bir yükümlülük olarak gerçekleşir.

Kamu kurum ve kuruluşlarında yetkisi olmayan şahısların bilgi olmaları halinde devlet güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar göreceği veya tehlikeye düşeceği konusundaki önlemler bütünü olan güvenlik soruşturmaları gibi uygulamalar için yapılır. Ayrıca gizli belge ve belgelerin yer alabileceği gizlilik dereceli birimlerde, Genelkurmay Başkanlığı ile Milli Savunma Bakanlığı’nda, emniyet, jandarma, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlanmalarında çalıştırılacak kamu personellerine, ek olarak ceza infaz kurumları ile birlikte tutukevlerinde çalıştırılmasına karar verilecek personel üzerine yapılan bir uygulamadır.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz Gelen Kişi Ne Yapmalıdır?
Bu uygulama sonucunda güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan bir kişi, soruşturma sonucunun olumsuzluğuyla meydana gelecek işinin son verilmesiyle ilişik idari işleme yönelik dava açarak, işlemin iptalini talep etme hakkına sahiptir. Ancak bu durumda olan pek çok kişinin atladığı husus hakkın başlangıç tarihidir. Nitekim söz konusu şahsın üstüne yapılan idari işlemler, tebliğ tarihi ile birlikte 60 gün içinde açılacak iptal davası ile birlikte iptal edilebilmektedir.

Aksi durumlarda, süre aşımı sebebiyle davanın usulden reddi söz konusu olur. Bu durum kişi tarafınca büyük hak kaybına neden olur. Bu durumda kalan bir kişinin yapması gereken, güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasından bahisle işlemleri sonlandırılan şahısların bu durumun kendilerine haber verilmesinden itibaren idare mahkemelerinde 60 gün içinde iptal davası açmaktır.

Yürütmeyi Durdurmalı Dava Açmak
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu olumsuz olarak sonuçlanan bireyler ilişiği kesilen veya sözleşmesi tek taraflı şekilde feshedilen kişilerinde davalarını yürütmeyi durdurmalı şekilde düzenleyerek açması gerekmektedir. Çünkü söz konusu olay, idare mahkemesinde 60 gün içinde açılacak iptal davaları ile birlikte kendiliğinden yürütmeyi durduramazlar. Bu da yapılan işlemin kesintisiz bir şekilde devam etmesi demektir. Açılan davada yürütmeyi durdurma kararı da verilemez.

Bu nedenle davaların yürütmeyi durdurmalı açılması durumu kişi için oldukça ehemmiyet verici bir durumdur. Fakat yürütmeyi durdurmalı şekilde açılan iptal davalarında, söz konusu mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı verebilmesi için yapılan işlemin uygulanması durumunda telafisi zor veya imkânsız hasarların meydana gelmesi görülebilir. Aynı zamanda idari işlemin açık bir biçimde hukuka aykırı olması gereken bir şarttır. Bu şartların bir arada gerçekleşmesi durumunda ise mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verir. Aksi halde açılan davada yürütme kararı durdurulmaz.

Güvenlik Soruşturması Nasıl Olumsuz Sonuçlanır?
Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması, kanunda belirtilen hususların içerdiği çerçeveler ile belirlenir. Nitekim pozisyonu Uzman Erbaş olan bir personelin bulunması gereken niteliklere uygun ve haiz olmadığı anlaşılırsa hakkında yapılan güvenlik soruşturması da olumsuz gelir. Fakat uygulamada güvenlik soruşturması yapıldığı esnada şahsın soruşturması veya kovuşturması olmamasına karşın veya herhangi bir suça karışmış olmamasına karşın güvenlik soruşturması olumsuz gelirse; istihbarı bilgiler nedeniyle söz konusu güvenlik soruşturmasının olumsuz geldiği saptanır. Burada önemli olan unsur, soruşturma sonucunun ne sebeple olumsuz geldiği değil soruşturmanın olumsuz belirlenmesinden sonra ne yapılması gerektiğine karar verilmesidir.

Güvenlik soruşturması olumsuz geldikten sonra hiç vakit kaybetmeden dava açılmalıdır ve favanın açılmasının ardından olumsuz gelme nedenlerine ilişkin olarak gerekçeli bir şekilde savunmaların yapılmasıdır. Çünkü bu bahsi geçen itiraz hakkı Anayasal bir haktır. İdare mahkemesinde açılacak olan dava ile bu durum giderilmelidir ve şahısların hak mahrumiyetleri mutlaka ortadan kaldırılmalıdır.
Kaynak: https://kadimhukuk.com.tr/makale/polislik-guvenlik-sorusturmasi/